Halk ortasında ‘beyin felci’ olarak isimlendirilen Serebral Palsi, çocukların beyninde görülen hasar nedeniyle kas ve beden hareketlerinin etkilenmesiyle ortaya çıkıyor. Ülkemizde yaklaşık her 1000 çocuktan 5’ini etkileyen Serebral Palsi hastalığının tedavisinde erken teşhisin son derece kıymetli olduğunu vurgulayan Çocuk Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Memet Özek, beyin hasarı ortadan kaldırılamasa da, bu sayede her hastaya yönelik farklı tedavi amaçları ve farklı tedavi seçenekleri ile çocukların ileride diğerine bağımlı yaşamaktan kurtulabildiklerini söylüyor.
Prof. Dr. Memet Özek, hastalığa karşı toplumsal farkındalık yaratılması emeliyle tüm dünyada etkinlikler düzenlenen 6 Ekim Dünya Serebral Palsi Günü kapsamında, Serebral Palsi hakkında bilinmesi gereken 3 kıymetli noktayı anlattı, ebeveynlere kıymetli tavsiyelerde bulundu.
Serebral Palsi’nin beyinde oluşmuş bir hasar nedeniyle geliştiğini, bu nedenle erken periyotta fark edilebildiğini belirten Prof. Dr. Memet Özek şöyle konuşuyor:
“Bebekte/çocukta fark edilecek şey; doğal hareketlerdeki farklılıktır. Hastaların yüzde 30’unda hipotoni denilen çok gevşeklik vardır. Yani; bebeği soyup yatağa koyduğunuzda kol ve bacak hareketleri çok sonludur, kendisi istemli hareket ettiremiyordur, pelte halindedir. Yüzde 60’ında ise tam zıddı spastise ile kendini belirli eder. Yani kas kıvamındaki sertlik nedeniyle çocuğun hareketleri kısıtlanmaktadır. Beyin dokusu uzuvlara istediği yumuşaklıkta hareketi yaptıramamaktadır. Bu problemler ekseriyetle 5-6 aylıkken fark edilir. Olguların yüzde 10’unda da istemsiz hareketler gözlenir. Bir kıymetli nokta da; çocuğun gelişme evrelerinin geç kalmasıdır. Örneğin; bir bebek 3 ayın sonunda başını yeterli denetim edebilmeli, 5-6 aylıkken takviyeli oturabilmeli, 7-8 aylıkken kendi başına oturabilmelidir. Bunlar olmuyorsa hastalıktan şüphelenilmelidir. Ayrıyeten emme bozukluğu, çok uyku birinci 2 ayda görülen tipik belirtilerdendir. Yeniden el parmaklarının açılmamış yumruk biçiminde olması ve nedensiz yere geceleri çok ağlama da en sık görülen belirtilerdendir. Bu belirtiler varsa Serebral Palsi’den şüphelenilmeli, kesinlikle hususun uzmanına başvurulmalıdır”
Hastalığa bilhassa birinci 6 ayda teşhis konulması, tedaviden başarılı sonuç alınmasında kritik ehemmiyet taşıyor. Serebral Palsi’ye vaktinde hakikat teşhis konulmasının bir takım işi olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Memet Özek “Hastayı izleyen takımın uyanık olması, gerçek manada, muteber teşhis konulması için kuşkulu olan bebeklere MR tetkiki yapılması gerekir. MR günümüzde beyin dokumuzu en detaylı gösteren radyolojik tetkiktir. Örneğin; bilhassa 30 haftadan erken doğmuş prematüre bir bebek ya da erken periyotta beyin kanaması geçirmiş bir bebek Serebral Palsi için çok kuvvetli adaylardır. Bu nedenle kesinlikle MR çekilmesi gerekir” diyor.
İLK 3 YAŞ KRİTİK DEĞER TAŞIYOR
Serebral Palsi tümüyle tedavi edilemese de yanlışsız ve vaktinde planlanmış bir tedavi ile çocukların ileride diğerine bağımlı olmadan yaşamaları sağlanabiliyor. “Tedaviye erken başlanması çok değerlidir. Biz bilhassa yenidoğan devrinde önemli risk altında olan bebeklere küvez içinde dahi rehabilitasyon çalışmasına başlıyoruz. Fizyoterapi ve cerrahi yollarla çocuğun hareket kabiliyetinin ve marifetlerinin gelişmesi sağlanabiliyor” diyen Prof. Dr. Memet Özek tedavinin birinci adımını ‘fizik tedavi’nin oluşturduğunu söylüyor. Çocuklarda 3 yaşına kadar beyin gelişiminin büyük ölçüde tamamlandığını, bu nedenle birinci 3 yılda yapılacak olan fizik tedaviden büyük yarar sağlanabildiğini vurgulayan Prof. Dr. Memet Özek şöyle konuşuyor: “İlk 3 yaş içerisinde beynin biçim değiştirme özelliğinden faydalanmak gerekiyor. Erken devir rehabilitasyon sayesinde, beyindeki hasar görmüş hücrelerin vazifeleri, etraftaki hücrelere öğretilebiliyor. Lakin rehabilitasyon yolları yetersiz kalırsa vakit kaybetmeden cerrahi teşebbüslerin uygulanması gerekiyor. Aksi takdirde çocuk diğerine bağımlı olmadan hareket edemez hale gelebiliyor”